Do około połowy XIX w. papiernicy w Europie znali jedyny materiał dający włókna: szmaty oraz odpady konopne i lniane. Występujący już w XVIII w. brak surowców dla młynów papierniczych zaostrzył się znacznie z początkiem XIX w. i był dla papierników ogromnym problemem. Przez wprowadzenie maszyn papierniczych, wytwarzanie papieru znacznie wzrosło i odpowiedniemu zapotrzebowaniu na surowiec nie pozwalała o wiele za mała podaż szmat.

Najpierw próbowano wykorzystywać również szmaty grube i kolorowe wybielając je. Wybielające właściwości chloru odkrył w roku 1774 niemiecki chemik K. U. Scheele. Metodę tę zastosował francuski hrabia C. L. Berthollet po raz pierwszy w roku 1789 do bielenia szmat gorszej jakości.

Przełom w poszukiwaniu nowego surowca udało się w końcu osiągnąć tkaczowi Friedrichowi Gottlobowi Kellerowi z Saksonii, który w 1843/44 r. uzyskał masę papierniczą z zeszlifowanego na kamieniu szlifierskim drewna i wytworzył z niej kawałeczek papieru. Tym samym wynaleziono mechaniczny przerób drewna na tzw. ścier drzewny. Proces ten wkrótce osiągnął wielkie znaczenie. Jeszcze dzisiaj ścier drzewny służy jako zasadniczy surowiec do wytwarzania papieru gazetowego.

Rosnący brak surowca został wprawdzie przez użycie ścieru drzewnego zmniejszony, jednak ze szmat w całości zrezygnować nie można było. Papier wyprodukowany z czystego ścieru drzewnego staje się z biegiem czasu łamliwy i żółknie pod wpływem światła. Przyczyną tego jest lignina, która otacza włókna komórkowe. Stąd trzeba było znaleźć sposób na oddzielenie ligniny.

Chemiczna przeróbka drewna na masę celulozową sodową udała się w roku 1854 Anglikowi Wattowi i Amerykanowi Burgessowi. W tej metodzie włókna gotowano z chemikaliami w wielkich zbiornikach pod ciśnieniem.

Szczególne znaczenie zyskała masa celulozowa siarczynowa opracowana w USA w latach 1863/67 przez Benjamina Chew Tilghmana powstająca przez gotowanie z wodorosiarczynem wapnia. Metoda ta została wprowadzona do Europy w latach 1872/74 przez C.D.Ekmana i A.Mitscherlicha. Celuloza siarczynowa używana jest przede wszystkim na papier do pisania i drukowania.

W 1884 C. F. Dahl ogłosił o sposobie użycia siarczanu sodu. Powstająca przy tym celuloza siarczanowa znalazła zastosowanie z powodu jej wielkiej wytrzymałości szczególnie na papiery mechanicznie obciążone.

Ścier drzewny i celuloza - do dziś główne surowce do produkcji papieru - spowodowały rewolucję w produkcji papieru i doprowadziły wraz z wynalazkiem i ulepszaniem maszyny papierniczej do ogromnego rozkwitu przemysłu papierniczego. Umożliwiło to zmianę rzemiosła papierniczego w wielki przemysł, który może zaspokoić olbrzymi popyt.